Спорт туралы айтатын болсақ, ақыл-ой күшінің болуы ойыншылар үшін физикалық дайындық сияқты маңызды. Қысым ең жақсы спорт жұлдыздарына жетуі мүмкін, сондықтан ақыл-ой жаттығулары-бұл өте маңызды дағды. "Жүру қиын болған кезде қиын болады" - мұны айтудың бір әдісі. Немесе бір спорт психологы айтқандай, ақыл-ой төзімділігі-бұл " бәсекелестік жағдайларға қарамастан, өзінің таланты мен шеберлігінің шегінде дәйекті түрде әрекет ету қабілеті.”

  Спорттық психология өсіп келе жатқан зерттеу саласы болғандықтан, көптеген спортшылар өздерінің ақыл-ой қабілеттерін, сонымен қатар физикалық жаттығуларын жақсартуға тырысады. Мұнда біз спорттық психикалық құлдыраудың кейбір үлкен жағдайларын және осы мысалдардан қалай үйренуге болатындығын қарастырамыз.

  Ақыл-ойдағы күшті спорттық жетістік пен қысым кезіндегі сәтсіздік арасында тамаша сызық бар.

  Кинезиология және медициналық білім кафедрасының доценті, доктор Джон Бартоломей:" спорттық психология физикалық жұмысқа байланысты психологиялық факторларға назар аударады", - дейді.

  Әлемдік спорт атақ-даңққа жақындағандардың мысалдарына толы, бірақ соңғы сәтте ақыл-ойы құлдырады. Мұнда біз сізге ақыл-ой қысымы тым көп болған кезде белгілі спорт сәттерін өткізіп, сарапшылардың пікірін, сондай-ақ ақыл-ой ойыныңызға көмектесетін ең жақсы кеңестерді береміз.

  Спорттық сәтсіздіктердің соңғы минуттары

  Гольф ойыншысы Жан Ван де Вельде сәтсіздіктің соңғы минутында жеңіліске ұшыраған тағы бір керемет спортшы болды. Француз 1999 жылы Шотландиядағы Карнустиде өткен Ұлыбритания Ашық чемпионатында күтпеген жеңіске жету үшін курста болды, тек чемпионатты жеңіп алу үшін қос пугал қажет болды. Алдыңғы екі раундта ол 18-ші тесікті тесіп өтті, бірақ апат сөзсіз болды.

  Ван де Вельде Судан әрең құтылып, қорқынышты алғашқы соққыны ойнады. Көп ұзамай жағдай одан сайын нашарлай түсті, өйткені гольф ойыншысы Гринге қарай оқ жаудырды, ол трибунаны қағып, 50 ярд артқа оқ жаудырды. Бұл кенеттен қателер тізімі шаршаған үшінші соққымен аяқталды, ол соққыларға оралып, қайтадан суға ұшты. Кий Ван де Велде қиындықтан шығу үшін аяқ киім мен шұлықты шешіп алды. Француз ақыры үш есе қорқынышты жетілікті қойды, бірақ бұрын үш рет лақтырғаннан кейін Пол Лоридің үш жақты плей-оффынан ұтылды.

  Грань арасындағы спорттық даңқымен және жаман даңқымен керемет тонка бұршағы және қателігі жылдан жылға азайып келеді. Әрбір спорттық алпауыт өзінің нервтерін ұстап, керемет қайтаруды ұйымдастыру үшін психологиялық өзін-өзі жоюдың тағы бір тарихы бар. Тіпті жоғары сенімді бәсекелестер қажетсіз қысымның құрбаны болды. Стив Дэвис 1985 жылы снукер бойынша әлем чемпионатының финалын Деннис Тейлордан 8-0 есебімен ұтылып қалды. Бұл тағы алты атаққа ие болу үшін жеткілікті назар аударғанына қарамастан. Сол сияқты, Яна Новотнаның 1993 жылғы Уимблдон финалындағы таңқаларлық сәтсіздігі – Штеффи графқа қарсы 2: 1 есебімен жеңіл көшбасшылықтан кейін – соншалықты ауыр болды, ол оны сыйлықтар беру кезінде кент герцогының иығына жылады.

  Спорт психологиясы

  Спорттық даңққа деген ставкалар бұрын-соңды болмаған жоғары деңгейде және бұқаралық ақпарат құралдарының назарында болғандықтан, қысым көрген спорт жұлдыздарына көмек көрсету бақытымызда. Спорттық психология-бұл бәсекелестерге физикалық жұмыс қабілеттілігінің аспектілерін, соның ішінде өзіне сену, шоғырлану және қысымды жеңу сияқты мәселелерді шешуге ақыл-ой мен эмоционалды қолдау беретін дамып келе жатқан ғылым. Спорт психологының рөлі-спортшының сенімділігін арттыру, сонымен қатар ұзақ уақыт бойы оның ақыл-ой төзімділігін жақсарту.

  Голландиялық психолог Гейр Йордеттің пенальти сериясын зерттеуі спорттық қысым бәсекелестік неғұрлым ұзаққа созылса, соғұрлым жоғарылайды. Оның зерттеуі ойыншылардың сәтсіздіктерден қорқуын тек күнделікті жаттығулар арқылы ғана жеңе алатындығын, әр соққының алдында өз ойларын жасай алатындығын көрсетті.

  Британдық психолог Рейчел Фоксвелл Джордеттің өсіп келе жатқан қысым, нервтерді көтеру және ойыншылардың сенімін төмендету туралы талдауымен келіседі. Ол мұны одан әрі футболдан басқа спорт түрлеріне қолдануға болады деп санайды.

  "Спорттық психология - бұл өсіп келе жатқан үрдіс, ол ойыншыларды ойынның қысымымен күресуге мәжбүр етеді, оны бөтелкеге емес, көпшіліктің шуылына немесе тіпті әсерлі бәсекелестің мөлшеріне әсер етеді", - дейді ол. - Сәтсіздік қорқынышын жеңу қабілеті психологияның көмегімен нақты зерттелуі мүмкін, бұл үшін көптеген ақыл-ой күштері қажет.

  "Ойыншылар әр соққыны немесе соққыны бір уақытта алып, көпшілікті және шаршауды өз ойларынан алып тастау арқылы өз мақсаттарына назар аударуды үйренуі керек. Мұны спорттық психологияның көмегімен үйретуге болады деп санаймын.'

  Британдық хоккей командасының ұлы ойыншыларымен жұмыс істеген Лондоннан келген спорт психологы Пол Дент қазіргі уақытқа назар аудару қажеттілігімен келіседі.

  Ол былай деді: "міндет-сіз істеп жатқан нәрсеге назар аудару, яғни миллиондаған адамдар қарап отырған нәрсеге емес, дәл қазір-және-қазір назар аудару (бұл назардың кең бағыты) немесе болмаудың салдары (болашақ).

   "Ақыл-ой күші-бұл ең қиын жағдайларда жоғарыда айтылғандардың бәрін жасау қабілеті және тәжірибеден туындайды.'

  Калифорниядан келген кәсіпкер Энди Скотт Колорадодағы ең қиын велосипед жолынан тоғыз сағаттық өту үшін алтын марапатқа ие болды. Сонымен қатар, ол Калифорниядағы ең биік тау-14000 фут (шамамен 4267 М) Тиндалл тауына көтерілді.

  Оның айтуынша, бұл оның отбасының ойлары және оған үлкен биіктіктегі төтенше жағдайларда жетістікке жетуге мүмкіндік беретін алдын-ала дайындық. Сондай-ақ, ол сіздің миыңыз сізге шаршағаныңызды және темекіні тастағыңыз келетінін біле бастайтындығын білу бірінші кедергі екенін көрсетеді, бірақ сіз оны жеңгеннен кейін сіз басқа ештеңе туралы ойламай, қазіргі сәтке толығымен назар аударған кезде ағын күйіне жете аласыз.және сіздің денеңіз максималды шығуға жетеді. Егер сіз қорқыныштың алғашқы реакциясын жеңе алсаңыз, сіз сәттілікке кепілдік бересіз.

Перевод: Даукенова Айдана

Incatalog.kz